ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ

Η κατάθλιψη είναι μια σοβαρή διαταραχή του ψυχισμού ιδιαίτερα συχνή στις μέρες μας.

Έχει περιγραφεί από την αρχαιότητα από τον Ιπποκράτη με την κοινή ονομασία της μελαγχολίας, που χρησιμοποιούμε μέχρι σήμερα στον καθημερινό λόγο. Όλοι λίγο πολύ έχουν έρθει αντιμέτωποι με αυτήν την κατάσταση σε κάποια φάση της ζωής τους σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό.

Αποτελεί ίσως την πιο βασανιστική ψυχική ασθένεια, και ενέχει τον μεγαλύτερο κίνδυνο αυτοκτονίας από τις υπόλοιπες ψυχικές ασθένειες αν δεν υπάρξει έγκαιρη θεραπεία και αντιμετώπιση.  Τα άτομα με κατάθλιψη φαίνεται να υποφέρουν πιο πολύ από όλους τους άλλους ψυχικά πάσχοντες.

ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ

Η κατάθλιψη μπορεί να χωριστεί σε δύο βασικούς τύπους:

Εξωγενής Κατάθλιψη

Στην μία περίπτωση να υπάρχει φανερός λόγος έκλυσης του προβλήματος. Όπως μια απώλεια, ένας χωρισμός, κάποια αποτυχία ή οποιοδήποτε άλλο τραυματικό γεγονός. Ονομάζουμε σε αυτήν την περίπτωση την κατάθλιψη εξωγενή.

Ενδογενής Κατάθλιψη

Υπάρχει επίσης περίπτωση να μην υπάρχει φανερός λόγος πρόκλησης του προβλήματος και να έρχεται ξαφνικά και χωρίς λόγο ενώ το άτομο είναι υγιές και λειτουργικό. Την κατάσταση αυτή την ονομάζουμε ενδογενή.

ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ

ΨΥΧΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Το άτομο αισθάνεται πλήρη απώλεια του ενδιαφέροντος για τη ζωή. Οι σκέψεις του παίρνουν αρνητικό χαρακτήρα και φτάνουν μέχρι την αυτοκατηγορία. Νιώθει άχρηστο, μεγαλοποιεί τα ελαττώματα του και την κατάσταση της ζωής του, με αποτέλεσμα να βρεθεί σε πλήρη απόγνωση. Το αποτέλεσμα είναι να αρχίσει να σκέφτεται τρόπους να κάνει κακό στον εαυτό του για να γλιτώσει ή για να τον τιμωρήσει. Μπορεί εκτός από το να αποπειραθεί ν΄ αυτοκτονήσει να προχωρά σε αυτοτραυματισμό. Αποσύρεται από κάθε δραστηριότητα και κοινωνική επαφή και κλείνεται πλήρως στις σκοτεινές του σκέψεις. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να έχουμε και ψυχωτικά συμπτώματα, όπως ψευδαισθήσεις κάθε είδους. Το άτομο γίνεται άβουλο και δεν μπορεί να πάρει αποφάσεις.

ΣΩΜΑΤΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Παράλληλα με τα ψυχικά συμπτώματα μπορεί να έχουμε και σωματικά.  Αναφέρουμε ενδεικτικά τα πιο βασικά:

•  Αυπνία ή υπερυπνία
•  Απώλεια βάρους ή άνοδο βάρους
•  Αμέλεια υγιεινής
•  Απώλεια ερωτικής διάθεσης.
•  Δυσπεψία
•  Κόπωση
•  Πονοκέφαλοι

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΛΥΠΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ

Θα χαρακτηρίσουμε παθολογική μια κατάθλιψη από το απλό κριτήριο της διάρκειας. Αν δηλαδή επιμένει για πάνω από δύο βδομάδες. Επίσης από την ένταση της. Από τον βαθμό δηλαδή στον οποίο υποφέρει το άτομο, όπως επίσης και από τον βαθμό της απώλειας της λειτουργικότητας του. Αν δεν μπορεί δηλαδή να εργαστεί και να εκπληρώσει αυτά τα οποία θέλει να κάνει.

Υπάρχουν και ήπιες μορφές κατάθλιψης, όπου η λειτουργικότητα δεν χάνεται εντελώς. Εδώ περιγράψαμε αυτό που λέμε κλινική κατάθλιψη. Μια κατάσταση δηλαδή που χρήζει άμεσης ιατρικής παρέμβασης και είναι επικίνδυνη.  Κατάθλιψη μπορεί να έρθει σε διάφορες περιστάσεις της ζωής και να σβήσει από μόνη της φυσιολογικά.   Όπως μετά από τον τοκετό (επιλόχεια κατάθλιψη) ή άλλα επίπονα συμβάντα.  Κάποιο πένθος επίσης μπορεί να μην υποχωρεί και να κρατάει παραπάνω από ότι συνηθίζεται.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ

Οι θεραπείες περιλαμβάνουν τα φάρμακα και την ψυχοθεραπεία. Ο γιατρός θα κρίνει αν χρειάζεται νοσηλεία. Ο κίνδυνος αυξάνει αν δεν ακολουθούμε τις οδηγίες του γιατρού και προχωρούμε μόνοι μας σε διακοπή της αγωγής ή αν δεν τον εμπιστευόμαστε και δεν  λαμβάνουμε την αγωγή.    

Μόλις υποχωρήσει η οξεία φάση, η ψυχοθεραπεία βοηθά στην κοινωνική επανένταξη του ατόμου και στην διαχείριση της συμπεριφοράς και των συναισθημάτων του. Ο κατάλληλος γιατρός για την φαρμακοθεραπεία είναι ο ψυχίατρος. Την ψυχοθεραπεία μπορεί να την αναλάβει τόσο ο ψυχίατρος όσο και ο ψυχολόγος.

Η σημασία του κοινωνικού περιβάλλοντος

Το καλό κοινωνικό περιβάλλον βοηθά καθοριστικά στην λύση του προβλήματος και στην υποστήριξη του πάσχοντος.  Αν υπάρχει κοινωνικό λόγος έκλυσης του προβλήματος είναι φανερό ότι θα πρέπει να γίνει κοινωνική παρέμβαση. Όπως αποχώρηση από στρεσογόνα περιβάλλοντα ή διακοπή δυσλειτουργικών σχέσεων.

Παρά τη σοβαρότητα της η κατάθλιψη μπορεί να είναι πιο εύκολα αντιμετωπίσιμη από άλλες ψυχικές διαταραχές και να ξεπεραστεί πλήρως.

Info:

Ευχαριστούμε τον Ψυχολόγο κ. Σταύρο Μπουρδάκη, διπλωματούχο Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου.   (stavrosbourdakis@gmail.com).