Η Διπολική Διαταραχή (μανιοκατάθλιψη) είναι μια σοβαρή διαταραχή της διάθεσης. Μπορεί να ξεκινήσει με διάφορους τρόπους και διαφορετικά συμπτώματα στον καθένα και θα πρέπει να διαχωριστεί από άλλες παθήσεις, όπου τα συμπτώματα μοιάζουν. Χαρακτηρίζεται από δύο πόλους, αυτόν της μανίας και αυτόν της κατάθλιψης.

 

Έχουμε αρχικά μια περίοδο στη ζωή του ατόμου, που νιώθει μεγάλη ευεξία, ενέργεια και διάθεση σε σημείο να παρουσιάζει ψυχωτικά συμπτώματα: όπως παράλογες ιδέες και παραισθήσεις, απώλεια με λίγα λόγια της επαφής με την πραγματικότητα.  Στην περίοδο αυτή ανάλογα με την περίπτωση μπορεί να έχουμε και παράλογες συμπεριφορές. Όπως επιθετικότητα, κατασπατάληση χρημάτων, προβλήματα με το νόμο, διάλυση κοινωνικών σχέσεων κ.α. Σε πολλούς παρατηρείτε επίσης το λεγόμενο αίσθημα μεγαλείου. Υπερεκτιμούν τις δυνατότητες τους και είναι υπεραισιόδοξοι, πράγμα που οδηγεί σε γελιοποίηση ή σε πιο σοβαρές περιπτώσεις σε παρακινδυνευμένα εγχειρήματα. Μια συνηθισμένη περίπτωση είναι η επικίνδυνη οδήγηση ή άλλες κινήσεις εντυπωσιασμού που δεν γίνεται να έχουν επιτυχημένη κατάληξη. Τα παραδείγματα είναι πολλά. Την φάση αυτή την ονομάζουμε μανία.

Μετά την λήξη της μανίας ακολουθούν περίοδοι που το άτομο δεν έχει ενέργεια, έχει αρνητικές σκέψεις, παρουσιάζει κοινωνική απόσυρση και νιώθει έντονη δυσφορία και αίσθημα κατωτερότητας . Αυτή τη  φάση την ονομάζουμε κατάθλιψη. Σε σοβαρές περιπτώσεις θα πρέπει να έχουμε υπόψιν μας και το ενδεχόμενο της αυτοκτονίας και η νοσηλεία κρίνεται απαραίτητη.

Υπάρχουν ανάμεσα στους δύο πόλους και οι λεγόμενες ορμοθυμικές περίοδοι, όπου δεν παρατηρείτε κάτι σοβαρό και τα συναισθήματα του ατόμου είναι φυσιολογικά. Αυτό δεν θα πρέπει να μας ξεγελάσει και να θεωρήσουμε ότι το πρόβλημα ξεπεράστηκε. Είναι καλό σημάδι, αλλά θα πρέπει κανείς να είναι επιφυλακτικός, καθώς το πρόβλημα σε τέτοιες περιπτώσεις τείνει να επανεμφανίζεται. Στις περισσότερες περιπτώσεις αν έχουν ακολουθηθεί οι οδηγίες του γιατρού, επανεμφανίζεται με μικρότερη ένταση.

Τα αίτια όπως σε όλες τις ψυχικές παθήσεις είναι δύσκολο να τα διακρίνει κανείς, αλλά οι επικρατούσες αντιλήψεις τείνουν σε κάποια βιολογική προέλευση της ασθένειας. Δεν είναι υπεύθυνο δηλαδή κάποιο κοινωνικό πρόβλημα. Φυσικά το κοινωνικό στοιχείο θα μπορούσε να αποτελέσει έναν παράγοντα πρόκλησης και αρχής του προβλήματος. Τέτοιοι παράγοντες είναι το κακό οικογενειακό περιβάλλον, τραυματικά γεγονότα και οι συναισθηματικές απώλειες. Αλλά από μόνα τους δεν αποτελούν την κύρια αιτία.

Οι παραβατικές και επιθετικές συμπεριφορές δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως ένα μέρος του κακού χαρακτήρα του ατόμου, αλλά ως κάτι που χρειάζεται βοήθεια. Το άτομο προβαίνει σε αυτές σε κατάσταση μέθης και χωρίς να το θέλει. Αν το άτομο παρουσιάζει αυτές τις συμπεριφορές και δεν δέχεται βοήθεια, υπάρχει η περίπτωση να παρέμβει ο εισαγγελέας και να δώσει εντολή για νοσηλεία. Επίσης αν υπάρχουν τάσεις αυτοτραυματισμού ή τάσεις αυτοκτονίας, θα πρέπει πάλι να γίνει νοσηλεία.

Η θεραπεία περιλαμβάνει αρχικά φαρμακευτική αγωγή ανάλογα με τον τύπο του προβλήματος και αφού περάσει η οξεία φάση ακολουθεί μαζί με την αγωγή και ψυχοθεραπεία. Οι αυτοκτονίες πια έχουν μειωθεί με τις διαθέσιμες θεραπείες. Ειδικά αν το πρόβλημα προληφθεί ο κίνδυνος είναι μικρότερος. Αν γίνουν όσα πρέπει και ακολουθηθούν οι συμβουλές του γιατρού, μπορεί ο ασθενής μακροπρόθεσμα να ζήσει μια λειτουργική ζωή.

 

Στις περισσότερες περιπτώσεις θα πρέπει να λαμβάνει αγωγή για όλη του τη ζωή, η οποία με τον καιρό μειώνεται και στο τέλος μένει συνήθως μια μικρή αγωγή συντήρησης. Κάθε αλλαγή φαρμάκων όπως σε κάθε πάθηση θα πρέπει να γίνεται κατόπιν συνεννοήσεως με το γιατρό.    Το κόψιμο των φαρμάκων με πρωτοβουλία του ατόμου οδηγεί σε σοβαρές υποτροπές.  Η μανιοκατάθλιψη σε πολλές περιπτώσεις έχει καλύτερη πορεία από τη σχιζοφρένεια.

 

 

Info:

Ευχαριστούμε τον Ψυχολόγο κ. Σταύρο Μπουρδάκη, διπλωματούχο Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου.   (stavrosbourdakis@gmail.com).