Ψυχαναγκαστική διαταραχή , «μία ασθένεια της εποχής μας».

Η Ψυχαναγκαστική Διαταραχή είναι μια πνευματική ασθένεια η οποία αφορά κυρίως τη σκέψη αλλά μπορεί να επεκταθεί ανάλογα με την περίπτωση ακολούθως και στη συμπεριφορά.

Το άτομο μπορεί να βασανίζεται από μια απλή ιδέα που επαναλαμβάνεται όπως για παράδειγμα με ένα χαρακτηριστικό του σώματος του που το θεωρεί άσχημο ή με ότι θα κάνει κακό σε κάποιον, σε σημείο που να γίνεται ενοχλητικό και πολλές φορές αφόρητο για τη σκέψη του και να χαλάει όλη την ισορροπία της ζωής του.

Αυτό μπορεί να ακούγεται συνηθισμένο, καθώς όλους τους απασχολούν και τους ενοχλούν ιδέες στη σκέψη τους. Πράγματι είναι οι ίδιες ιδέες που παρατηρούνται σε όλους, αλλά διαφέρουν στην ένταση και φτάνουν στα άκρα. Ο ασθενής συνήθως εθίζεται στις ιδέες αυτές και μπορεί να μην θέλει να τις αφήσει. Η ιδέες του ασκούν γοητεία.

>Παράλληλα με τις σκέψεις μπορεί να έχουμε και σωματικά συμπτώματα.

Ένα παράδειγμα είναι να αισθάνεται το άτομο το κεφάλι του να πιέζεται και να πηγαίνει να σπάσει ή ότι θα φύγει από τη θέση του, όπως και πολλά άλλα, που δεν είναι δυνατό να αναφερθούν εδώ αναλυτικά. Όλα αυτά είναι εκφράσεις άγχους συνήθως. (Σωματοποιημένο άγχος.) Αυτά τα άτομα σπάνια κάνουν κακό στους άλλους, παρόλο που το σκέφτονται.

>Ψυχαναγκασμός και επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές/φοβίες

Αυτό που παρατηρείτε είναι να ακολουθούν επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές σαν τελετουργικά για να διώξουν τη σκέψη ή να προσπαθούν με ζήλο να σκεφτούν κάτι άλλο. Έτσι αν φοβούνται ότι θα κολλήσουν μικρόβια, ασχολούνται με την καθαριότητα και την υγεία τους σε υπερβολικό βαθμό και χωρίς λόγο( π.χ. πλένουν διαρκώς τα χέρια) ή αν αντιπαθούν κάποιον χωρίς λόγο και επανέρχεται η σκέψη βασανιστικά, προσπαθούν να τη διώξουν, αλλά μπορεί να γοητευτούν κιόλας με την ιδέα και να σκέφτονται για ώρα τρόπους εκδίκησης, πράγμα που σπάνια κάνουν. Το αποτέλεσμα είναι να διαταράσσεται ο ψυχισμός τους.

>Ψυχαναγκασμός και μόρφωση

Σε μορφωμένα άτομα μπορεί να παρατηρηθεί το φαινόμενο, να ασχολούνται με εμμονή με δύσκολα προβλήματα, όπως πολιτικά, ηθικά ή άλλα σε παθολογικό βαθμό. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να κρίνουμε με βάση την ιδιαιτερότητα του κάθε ατόμου. Οι περιπτώσεις και τα συμπτώματα είναι πάρα πολλά.

Διαφέρουν από μια σχιζοφρενική κατάσταση στο ότι ο ασθενής καταλαβαίνει το πρόβλημα του και έχει πλήρη συνείδηση της κατάστασης. Θα χαρακτηρίσουμε αυτές τις σκέψεις και συμπεριφορές ως παράλογες, αν επαναλαμβάνονται σε βαθμό που γίνονται ενοχλητικές και επηρεάζουν τη λειτουργικότητα του ατόμου ή τη διάθεση του. Είναι πιθανό να καταλήξουν σε κάποιο τύπο κατάθλιψης.

>Ολοι έχουμε κάποιον ψυχαναγκασμό

Ο πιο συνήθης τύπος ψυχαναγκασμού είναι αυτός που όλοι παρατηρείτε να έχουν. Όπως αμφιβολίες αν είναι κλειστό το μάτι της κουζίνας ή αν οι ηλεκτρικές συσκευές είναι στην πρίζα ή η επίμονη προσπάθεια να θυμηθούμε κάτι που ξεχάσαμε. Είναι φανερό ότι τέτοιες περιπτώσεις δεν χρήζουν θεραπείας.

Τα αίτια της ψυχαναγκαστικής διαταραχής

Οι αιτίες είναι σκοτεινές και δεν μπορούν να εντοπιστούν εύκολα. Υπάρχουν τόσο κοινωνικά όσο και βιολογικά αίτια. Η πορεία της ασθένειας εξαρτάται από τον τύπο και την βαρύτητα της.

Θα πρέπει να ενημερωθείτε και να λάβετε βοήθεια από τον κατάλληλο ειδικό, ψυχίατρο ή ψυχοθεραπευτή. Ανάλογα με την βαρύτητα της ασθένειας σας, θα λάβετε την κατάλληλη φαρμακοθεραπεία ή ψυχοθεραπεία ή ένα συνδυασμό των δύο.

Πώς αντιμετωπίζεται η ψυχαναγκαστική διαταραχή 

Αυτό που μπορείτε να κάνετε μόνοι σας, αν το πρόβλημα είναι σε ελαφριά μορφή ή έχει υποχωρήσει η οξεία φάση, είναι να αποφεύγετε όσο μπορείτε τις επαναλαμβανόμενες πράξεις και να ασχολείστε με κάτι πιο δημιουργικό. Να έχετε καλές κοινωνικές σχέσεις, ώστε να καταπολεμούνται τα καταθλιπτικά στοιχεία. Να κάνετε παρέα μόνο με άτομα που σας αγαπούν και τους αγαπάτε. Να προσέχετε την γενικότερη κατάσταση της υγείας σας και να φροντίζετε τον εαυτό σας.

Όπως σε όλα τα ψυχικά προβλήματα, το άτομο με ψυχαναγκασμό έχει τάση να παραμελεί τον εαυτό του και να νιώθει θλίψη ή το αντίθετο, να τον έχει παραμελήσει λόγω θλίψης και αισθήματος κατωτερότητας. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις όλα θα πρέπει να γίνονται σε συνεννόηση με το γιατρό και ο ασθενής δεν θα πρέπει να παίρνει πρωτοβουλίες από μόνος του για λήψη ή κόψιμο φαρμάκων.

>Ο κατάλληλος γιατρός για την ψυχαναγκαστική διαταραχή 

Ο κατάλληλος γιατρός είναι ο ψυχίατρος και όχι κάποια άλλη μορφή θεραπείας, που δεν είναι εγκεκριμένη. Ο γιατρός θα κρίνει αν χρειάζεται νοσηλεία.

Η ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι βοηθητική παράλληλα με την αγωγή ή χωρίς φαρμακευτική αγωγή αν το πρόβλημα είναι ελαφρύ. Γίνεται από τον ειδικευμένο σε τέτοιας μορφής θεραπεία ψυχίατρο ή ψυχολόγο. Βοηθά το άτομο να διαχειριστεί τα συναισθήματα και τις σκέψεις του, καθώς και την κοινωνική του συμπεριφορά.

Info:

Ευχαριστούμε τον Ψυχολόγο κ. Σταύρο Μπουρδάκη, διπλωματούχο Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου.   (stavrosbourdakis@gmail.com).