Ποιες μπορεί να είναι οι βασικές στρατηγικές αντιμετώπισης των παιδιών με ΔΕΠ-Υ ;

Η  διαταραχή ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητας  (ΔΕΠ-Υ)  αποτελεί μια χρόνια νευρολογική διαταραχή, η οποία επηρεάζει κυρίως τη συμπεριφορά των παιδιών.

Οι διαταραχές αυτές επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την καθημερινή αλλά και σχολική ζωή των παιδιών. Η μη έγκαιρη αλλά ακόμα και λανθασμένη διάγνωση αυτών των διαταραχών, μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές επιπτώσεις στη ζωή των παιδιών που θα τους ακολουθούν μέχρι και την ενήλικη ζωή τους.  Τα παιδιά, με αυτές τις διαταραχές, χαρακτηρίζονται ως παρορμητικά, απρόσεχτα και κυρίως υπερκινητικά.

Τα χαρακτηριστικά των παιδιών με ΔΕΠ-Υ

1. Είναι παρορμητικά (ενεργούν αυθόρμητα, ανυπόμονα, δεν έχουν την υπομονή να περιμένουν τη σειρά τους, διακόπτουν τους άλλους, δίνουν απαντήσεις χωρίς όμως να έχει ολοκληρωθεί η σχετική ερώτηση, δεν κατανοούν συγκεκριμένες οδηγίες)
2. Είναι απρόσεχτα (δεν ακούν όταν κάποιος τους απευθύνει το λόγο, χάνουν πράγματα, αφαιρούνται εύκολα, αφήνουν μισοτελειωμένες δουλειές, κάνουν λάθη απροσεξίας σε σχολικές εργασίες, εμφανίζουν ένα «τσαπατσούλικο» γραπτό, μεταβαίνουν από μια δραστηριότητα σε άλλη, η προσοχή τους διασπάται από διάφορα εξωτερικά ερεθίσματα).
3. Είναι υπερκινητικά (κινούνται γρήγορα και νευρικά με αποτέλεσμα να είναι επιρρεπή σε ατυχήματα, μιλούν υπερβολικά, φαίνονται ανήσυχα, σηκώνονται εύκολα από τη θέση τους, χτυπούν συχνά τα πόδια τους στο πάτωμα, αισθάνονται την ανάγκη να κρατούν, σχεδόν, πάντα κάτι στα χέρια του, παρουσιάζουν εμφανή εκνευρισμό κατά τη διάρκεια κάποιας συζήτησης).
4. Αντιμετωπίζουν δυσκολίες σε μαθησιακό επίπεδο (γράφουν γρήγορα και δυσανάγνωστα-το 60% των παιδιών με ΔΕΠ-Υ έχουν δυσγραφία, κάνουν ορθογραφικά λάθη, είναι αργοί στην ανάγνωση, δυσκολεύονται ιδιαίτερα στην ανάγνωση ποιημάτων, αργούν να ολοκληρώσουν τις αριθμητικές πράξεις, δείχνουν εμφανή εκνευρισμό και ανυπομονησία στην επίλυση μαθηματικών προβλημάτων, υστερούν  στην κοπτική και στη ζωγραφική λόγω ανεπάρκειας ελέγχου λεπτών κινήσεων, δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στο ελεύθερο παιχνίδι).
5. Έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, παρουσιάζουν αστάθεια στη διάθεσή τους, αντιμετωπίζουν προβλήματα ύπνου, δεν αντέχουν τις αλλαγές στη ρουτίνα τους.

Στρατηγικές μάθησης σε παιδιά με ΔΕΠ-Υ

Οι παρακάτω στρατηγικές μάθησης επιδιώκουν να βοηθήσουν και να καθοδηγήσουν τόσο τους γονείς όσο και τα ίδια τα παιδιά προκειμένου να υπάρχει μια ευχάριστη, αλλά κυρίως ήρεμη συνεργασία.

1.    Ο γονιός είναι σημαντικό να ενημερωθεί για το φαινόμενο της ΔΕΠ-Υ, καθώς και για τα προγράμματα που μπορούν να συμβάλλουν τόσο στην αλλαγή συμπεριφοράς  όσο και στην καλύτερη πορεία του παιδιού στο χώρο του σχολείου. Επίσης, ο γονιός θα πρέπει να ενημερώσει το παιδί για τις συγκεκριμένες διαταραχές, με απλά και κατανοητά λόγια.
2.    Ο γονιός προσπαθεί να ακολουθεί πιστά το πρόγραμμα ρουτίνας. Τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ προτιμούν τη ρουτίνα στο πρόγραμμά τους γιατί νιώθουν πιο ασφαλή. Δεν τους αρέσουν ιδιαίτερα οι εκπλήξεις.
3.    Ο γονιός τοποθετεί στην πόρτα του ψυγείου ή στο γραφείο του παιδιού το καθημερινό του πρόγραμμα και το διαβάζει κάθε πρωί πριν φύγει για το σχολείο. Αν υπάρχει κάποια αλλαγή στο πρόγραμμα και ο γονιός, ήδη, το γνωρίζει, οφείλει να ενημερώσει το παιδί.
4.     Ο χώρος που αποφασίζει ο γονιός για τη μελέτη του παιδιού, πρέπει να είναι ευχάριστος, φωτεινός και κυρίως να μην υπάρχουν πολλά ερεθίσματα. Πάνω στο γραφείο να βρίσκονται μόνο τα μαθήματα που έχει να κάνει και τα μολύβια του.
5.     Ο γονιός κάθεται δίπλα στο παιδί με ΔΕΠ-Υ, βλέπουν μαζί τα μαθήματα της επόμενης ημέρας και του προτείνει τρόπους ώστε να οργανώσει  καλύτερα τις εργασίες του και το χρόνο που απαιτείται για την κάθε μία.
6.    Όταν βλέπει ο γονιός πως το παιδί με ΔΕΠ-Υ  δυσκολεύεται σε κάποια άσκηση, τη χωρίζει σε μικρότερα κομμάτια και του δίνει περισσότερο χρόνο να ολοκληρώσει το κάθε κομμάτι. Αν το παιδί κουραστεί, ο γονιός μπορεί να δώσει το πολύ ένα δεκάλεπτο διάλειμμα και μόνο τότε του επιτρέπει να σηκωθεί από την καρέκλα του. Σ’ αυτό το διάλειμμα μπορεί το  παιδί να κάνει κάτι που το ευχαριστεί ιδιαίτερα, ακόμα και να παίξει μπάλα ή να τρέξει (έχει αποδειχθεί πως η όποια γυμναστική είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη στα παιδιά με ΔΕΠ-Υ γιατί τους δίνει τη δυνατότητα να εκτονωθούν. Κάποιοι, δε, ερευνητές προτείνουν η γυμναστικές ασκήσεις να γίνονται πριν το μάθημα). Όταν, όμως, τελειώσει το δεκάλεπτο διάλειμμα, το παιδί επιστρέφει στο γραφείο του, ώστε να ολοκληρώσει τη δουλειά του.
7.    Αν υπάρχει κάτι που το παιδί με ΔΕΠ-Υ, δεν έχει κατανοήσει, π.χ) στο μάθημα της Γλώσσας ή στα Μαθηματικά, ο γονιός θα πρέπει με σαφείς και απλούς κανόνες να εξηγήσει αυτά που δεν κατάλαβε, ώστε το παιδί να μπορέσει να τους κατανοήσει και να τους ακολουθήσει. Επίσης, καλό είναι ο γονιός στο σημειωματάριο της τάξης να ενημερώσει τη δασκάλα για τις συγκεκριμένες αδυναμίες του παιδιού.
8.   Ο γονιός δεν πρέπει να ξεχνάει την επιβράβευση, όταν το παιδί με ΔΕΠ-Υ, δείχνει σωστή συμπεριφορά και ολοκληρώνει, μέσα σε φυσιολογικά, πλαίσια τις σχολικές του υποχρεώσεις. 
9.    Όταν τελειώσει η μελέτη των μαθημάτων, ο γονιός, αν αυτό κρίνεται απαραίτητο, βοηθάει το παιδί να ετοιμάσει την τσάντα του.
10.   Καλό είναι ο γονιός να ακολουθεί πιστά όλη τη διαδικασία ύπνου. Τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ αντιμετωπίζουν προβλήματα ύπνου.  Ο γονιός, λοιπόν, δε διαπραγματεύεται μαζί του τις ώρες ύπνου.  Ένα χλιαρό μπάνιο και ένα ζεστό γάλα θα το βοηθήσουν να χαλαρώσει και να κοιμηθεί.

Επίλογος

Μέχρι σήμερα, δεν έχει εξακριβωθεί κάποια οριστική θεραπεία για την αντιμετώπιση των προβλημάτων παιδιών με ΔΕΠ-Υ.   Ωστόσο, οι διάφορες τόσο ψυχολογικές όσο και εκπαιδευτικές παρεμβάσεις μπορούν να καθοδηγήσουν και να στηρίξουν τους γονείς και να βοηθήσουν ουσιαστικά τα παιδιά.  

Ο γονιός μπορεί, απλά, να πιστέψει στις δυνάμεις του παιδιού του,  να επιτρέψει την επέμβαση και συμπαράσταση του δίδυμου αδελφού του,  να έρθει σε επαφή με άλλους γονείς που έχουν παιδιά με  ΔΕΠ-Υ και να δεχτεί την όποια βοήθεια από κάποιον ειδικό.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Sandra F. Rief (2005), “ How to Reach & Teach Children & Teens with ADD/ ADHD: Practical Techniques, Strategies and Interventions” ,     JOSSEY – BASS, USA
• Rief, S. (2004): How to Reach and Teach Children with ADD/ADHD: Practical Techniques, Strategies and Interventios.
• American Psychiatric Association (2000): Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4^th ed.)
• Neuhaus, C. (1999): Το υπερκινητικό παιδί και τα Προβλήματά του: Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική κατεύθυνση (Μετάφραση: Γεωργία Μωραίτου).

Info

Ευχαριστούμε την ειδική παιδαγωγό Κα Ιωάννα Δημητριάδου  ( idimitriadou@yahoo.gr ) διπλωματούχο  Ψυχολογίας στην Εκπαίδευση και με μετεκπαίδευση σε θέματα που αφορούν τη  <<Δυσλεξία και Μαθησιακές Δυσκολίες>>.    Ασχολείται με την αποκατάσταση παιδιών και εφήβων με  δυσλεξία, και μαθησιακές δυσκολίες.    Είναι μέλος του International Dyslexia Association , του Orton Gillingham Academy και του Dyscalculia Training Center.

Παράλληλα Αρθρογραφεί για θέματα δυσλεξίας και μαθησιακών δυσκολιών.    Έχει γράψει τα eBooks,  Γραμματική με μια άλλη Οπτική,  απλοποίηση βιβλίων της Ιστορίας του Δημοτικού και του Γυμνασίου, Βασικοί Κανόνες Γραφής  και  Αντιμετώπιση της Δυσορθογραφίας μέσω της Γραμματικής   σειρά βιβλίων που αποτελεί μια ολοκληρωμένη μεθοδολογία παρέμβασης και απευθύνεται σε ειδικούς, εκπαιδευτικούς και γονείς.  Κυκλοφορεί στα  upbility.gr/collections