Διευθυντής Γναθοχειρουργικού Τμήματος Ιπποκρατείου, αναπληρωτής δ/ντής ΕΣΥ
Τα γερά δόντια, σ’ ένα υγιές στόμα, αποτελούν το καλύτερο και ακριβότερο στολίδι του ανθρώπου, συμβάλλουν δε κατ’ εξοχήν στο ωραίο χαμόγελο, δείγμα υγείας, αυτοπεποίθησης, πολιτισμού. Οι αλματώδεις εξελίξεις στην τεχνολογία, στη φαρμακολογία και στα υλικά παρέχουν σήμερα τη δυνατότητα η επίσκεψη στον οδοντίατρο να είναι μία σχετικά ανώδυνη και ευχάριστη υπόθεση, μακριά από τις αλησμόνητες εμπειρίες του παρελθόντος για κάποιους από εμάς, που γνωρίσαμε και τον ποδοκίνητο τροχό του οδοντιάτρου.
Κι ενώ βλέπουμε με μεγάλη χαρά ότι ο σημερινός Έλληνας έχει την δική του οδοντόβουρτσα -που δεν την δανείζει ούτε στη σύντροφό του-και επισκέπτεται κάθε εξάμηνο, χωρίς να πονάει ή να έχει άλλα ενοχλήματα, τον οδοντίατρο για ένα «τσεκ-απ», έρχεται αυτή η καταστρεπτική συνήθεια, το κάπνισμα, για να φέρει τα πάνω κάτω. Είναι επιβεβαιωμένο από πολυάριθμες κλινικές μελέτες παγκοσμίως ότι το κάπνισμα, αυτή η σύγχρονη μάστιγα της ανθρωπότητας, αυξάνει πολύ τις βλάβες στα δόντια, τα ούλα, τα φατνία, και το βλεννογόνο του στόματος.
Η «πίσσα», που εμπεριέχει πάνω από 400 είδη χημικών ουσιών και αρωματικών υδρογονανθράκων, προσκολλάται στις επιφάνειες των δοντιών και του βλεννογόνου του στόματος. Στα δόντια ευνοεί το σχηματισμό της οδοντικής πλάκας, που αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία διάφοροι άλλοι παράγοντες, μικρόβια, οξέα κ.λπ., προκαλούν την καταστροφή της αδαμαντίνης και των άλλων οδοντικών ουσιών, μία παθολογική κατάσταση που την ονομάζουμε τερηδόνα. Εάν οι βλάβες αυτές δεν αντιμετωπιστούν θεραπευτικά εγκαίρως, τότε επεκτείνονται σε βαθύτερα στρώματα, προκαλούν φλεγμονή του πολφού, που εκδηλώνεται με ένα ιδιαίτερο είδος πόνου που σε οδηγεί ξημερώματα στον οδοντίατρο, καθώς όσα παυσίπονα κι αν πάρεις, ο πόνος δεν υποχωρεί. Η πίσσα προκαλεί δυσχρωμίες στα δόντια και στα υλικά των σφραγισμάτων. Επιπλέον, έντονη είναι η «μυρωδιά νικοτίνης» στους καπνίζοντες.
Τα αέρια προϊόντα του καπνίσματος (CO2-διοξείδιο του άνθρακος, COμονοξείδιο του άνθρακος, νικοτίνη) επιδρούν κυρίως στην αιμάτωση και οξυγόνωση των ιστών της στοματικής κοιλότητας, ευνοώντας την εμφάνιση της ουλίτιδας, η οποία γίνεται αντιληπτή από τις συχνές ουλορραγίες όταν βουρτσίζουμε τα δόντια μας. Αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, η ουλίτιδα εξελίσσεται σε περιοδοντίτιδα με φλεγμονή των περιοδοντικών ιστών, απορρόφηση του φατνιακού οστού, καταστροφή δηλαδή των θεμελίων πάνω στα οποία στηρίζονται τα δόντια και τελικά απώλεια των δοντιών.
Τα αέρια προϊόντα του καπνίσματος επηρεάζουν, με τον ίδιο τρόπο, την επούλωση των χειρουργικών τραυμάτων. Μέχρι και δεκαπλάσιος είναι ο κίνδυνος αποτυχίας ενός οδοντικού εμφυτεύματος σε καπνιστές. Αλλά περισσότερο τραγικές είναι οι βλάβες που προκαλούνται στο βλεννογόνο του στόματος, αφού σε καπνιστές, κατά κύριο λόγο, εμφανίζεται ο καρκίνος του στόματος. Οι καρκινογόνες ουσίες, όπως το βενζανθρακένιο και βενζοπυρένιο, που εμπεριέχονται στην πίσσα ευνοούν την καρκινογένεση, ενώ ο συνδυασμός καπνίσματος και αλκοόλ, χωρίς να έχει διευκρινιστεί πώς, υπερδεκαπενταπλασιάζει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου στο στόμα. Ο καρκίνος του στόματος, εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα στα αρχικά του στάδια, έχει εξαιρετικά δυσμενή επίπτωση, επειδή οι χειρουργικές επεμβάσεις στην περιοχή του προσώπου και των γνάθων είναι ακρωτηριαστικές, προκαλούν σημαντικού βαθμού παραμόρφωση, δυσχεραίνουν την ομιλία, τη λήψη τροφής, την επαγγελματική δραστηριότητα, την κοινωνική ζωή και επηρεάζουν δυσμενώς την εν γένει ποιότητα της ζωής, σ’ αυτούς που τελικά επιβιώνουν. Το κάπνισμα εξάλλου επηρεάζει αρνητικά σε σημαντικό βαθμό την αποτελεσματικότητα της ακτινοθεραπείας.
Εκείνο που έχει ενδιαφέρον από επιδημιολογική άποψη είναι οι δυσμενείς επιπτώσεις του καπνίσματος στις γυναίκες. Τελευταίες κλινικές μελέτες εξισώνουν τα δύο φύλα όσον αφορά στην πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου στο στόμα, ενώ πριν από πενήντα χρόνια οι άνδρες υπερτερούσαν των γυναικών σε αναλογία 5:1.
Είναι και τα αισθήματα, τα οποία προσβάλλει ο καπνιστής, αλλά κατ’ εξοχήν η γυναίκα. Ως νέα έχει φωνή λεπτή, γλυκιά, μελωδική, μερικοί τη νέα προσφωνούν «γαλιάντρα» και με την πάροδο των ετών το πουλάκι αυτό γίνεται βαθύφωνο. Σε ηλικία 40 και 50 ετών η φωνή της καπνίστριας έχει αγριέψει και σε ορισμένες στα 60 τους στο τηλέφωνο τις συγχέεις με βραχνιασμένο άνδρα. Το άλλο πρόβλημα είναι προσωπική απώλεια αισθήσεως. Το κάπνισμα δεν τα πάει καθόλου καλά με τους γευστικούς κάλυκες. Αυτή η βάση της γεύσεως του νόστιμου, ορεκτικού, φαγητού αλλά και ποτού, υποχωρεί μέχρι πλήρους εξαφανίσεως, πρακτικά δεν υπάρχουν γευστικοί κάλυκες στο στόμα. Ο καπνιστής, πέρα από τη συνήθειά του να τρώει, ελάχιστα αντιλαμβάνεται κάτι από το νόστιμο και μαρτυρείται αυτό από το γεγονός ότι μετά τις πρώτες πιρουνιές ανάβει αμέσως το τσιγάρο. Ο καπνιστής προσβάλλει και τον πρώτο Chef των Παρισίων, ό,τι κι αν του σερβίρει, φαγητό ή ποτό, θ’ ανάψει αμέσως το τσιγάρο του. Ο καφές, που λέει ότι του αρέσει, είναι μια δικαιολογία, απουσιάζουν οι γευστικοί κάλυκες.
Με βάση τα ανωτέρω και στον χώρο της οδοντιατρικής, η διακοπή του καπνίσματος αποτελεί, παγκοσμίως, την μόνη εφαρμόσιμη στρατηγική πρόληψης.
Info:
ΕΛ. Ι. ΚΑΡ. - Eλληνικό Ίδρυμα Καρδιολογίας
